Karačaj: Rusko jezero smrti koje vas može ubiti za sat vremena

Samo sat vremena stajanja na obali jezera Karačaj, zvanično najzagađenijeg na svetu, 1990-ih dalo bi vam dozu radijacije sto puta veću nego što je dopuštena količina izlaganja unutar godinu dana. Odnosno, već za sat vremena tamo brzo biste umrli. 

Krili postojanje nuklearke 

Uzrok ogromnih količina zračenja nije nikakav fenomen, već obližnji nuklearni pogon koji je prestao s radom 29. septembra 1957, nakon nesreće u kojoj je zakazao sistem za hlađenje, a čije je postojanje skrivano od strane vlasti sve do 1990-ih. Naime, nakon Drugog svetskog rata Sovjetski Savez je zaostajao za razvojem nukleranog arsenala u odnosu na SAD, pa se ubrzano radilo na istraživanjima i razvojnim projektima kako bi se proizvela dovoljna količina uranijuma i plutonijuma. Nuklearno postrojenje u Ozersku izgrađeno je u žurbi između 1945. i 1948., a rupe u znanju sovjetskih fizičara onemogućile su ispravnu procenu sigurnosnih odluka. Ekološki probleminaročito nisu uzimani u obzir u tim fazama razvoja nukleranih programa. 

U jezero je išao nuklerani otpad 

Svih šest reaktora sagrađeni su na jezeru i koristili su otvoreni sistem hlađenja, otpuštajući zagađenu vodu nazad u jezero. U početku se visoko radioativni otpad odlagao u obližnju reku, koja ga je odvodila do reke Ob, putujući dalje do Arktičkog okeana. kasnije se jezero Karačaj koristilo kao skladište na otvorenom. Nakon kobne eksplozije nuklernog postrojenja, lokalno stanovništvo iz grada Ozersk koje se u to doba zvao Majak je evakuisano, a oslobođena radijacija je bila smrtonosna. 

Ostali da žive tamo 

Uprkos evakuacijama, velik broj stanovnika nije želeo da se preseli, pa i danas udišu kontaminiranu prašinu i vazduh i piju zagađenu vodu – iako se jezeru ne približavaju. Nivo smrtnosti i raka kod stanovnika je očekivano ogroman, a grad je ograđen – ali ogradu stanovnici doživljavaju više kao prepreku onima izvan da dođu unutra, nego što njima predstavlja prepreku idu van. Novinarima i reporterima poseta je dopuštena, ali o svemu odlučuje ruski FSB, Ruska tajna policija. 

Danas puno betona 

Jezero Karačaj danas je zatrpano betonom čija je namena da drži radioaktivni talog dalje od obale. Nizvodno od njega u reci Teča gotovo ni nema tragova radijacije, iako su uzvodni tokovi zagađeni i iz njih neće biti sigurno piti još više stotina godina.