Šabić traži da video nadzor u psihijatrijskim ustanovama bude po zakonu

Poverenik za informacije od javnog značaja i zaštitu podataka o ličnosti Rodoljub Šabić je u pismu ministru zdravlja Zlatiboru Lončaru pozvao na preduzimanje mera kojim bi se obezbedilo da se video nadzor u ustanovama psihijatrijskog tipa uspostavlja i da funkcioniše na zakonit način i u skladu sa stvarnom svrhom.

Poverenik je prethodno, povodom predstavke dela zaposlenih, sproveo postupak nadzora nad sprovođenjem i izvršavanjem Zakona o zaštiti podataka o ličnosti u Klinici za psihijatriju Kliničkog centra Srbije, navodi se u saopštenju na sajtu Poverenika.

Podnosioci predstavke su ukazali na etičke, stručne i pravne implikacije obrade podataka o ličnosti putem video nadzora, i posebno na pitanje koristi takvog nadzora nad pacijentima u odnosu na moguće neželjene pojave.

Kao primer su naveli Vojno-medicinsku akademiju gde se takav nadzor ne sprovodi zbog negativnog stava psihijatara.

U postupku nadzora utvrđeno je da su kamere sistema video nadzora postavljene u svim prostorijama u kojima borave pacijenti, uključujući sobe, prostorije za dnevni boravak, prostorije za radnu terapiju i hodnike, čak, što je posebno delikatno, i u unutrašnjosti toaleta.

Kao svrha ovakve obrade navedena je bezbednosna prevencija, sprečavanje samopovređivanja ili nanošenja povreda drugim licima od strane pacijenata i zaštita imovine Kliničkog centra, a potom i dokazivanje u slučaju incidentnih događaja, a kao pravni osnov navedene su odredbe Zakona o privatnom obezbeđenju.

Pacijenti nisu prethodno upoznati sa vršenjem video nadzora

U direktnoj suprotnosti sa navedenom svrhom je, međutim, činjenica da niko od medicinskog osoblja u realnom vremenu ne prati sliku sa kamera i nije za to zadužen, navodi poverenik.

Isti problem postoji i u vezi sa navedenim pravnim osnovom budući da je u postupku utvrđeno da pacijenti nisu prethodno upoznati sa vršenjem video nadzora, a da Klinički centar ne poseduje akte koji se odnose na procenu rizika, niti druge relevantne akte u smislu Zakona o privatnom obezbeđenju koje bi ovakvu obradu podataka činile dopuštenom.

U prethodne dve godine Poverenik je sprovodivši nadzor u nekoliko psihijatrijskih ustanova bio u prilici da se suoči sa praksom koja je vrlo neusklađena i raznolika. Tako se, na primer, za razliku od već pomenute VMA u kojoj se video nadzor ne vrši, u nekim drugim ustanovama kao u Specijalnoj bolesti za psihijatrijske bolesti „Sveti vračevi“ u Novom Kneževcu video nadzor sprovodi.

Međutim, pacijenti su prethodno upoznati sa postojanjem sistema, a medicinsko osoblje kontinuirano prati sliku sa kamera. Kamere su postavljene u delovima objekta u kojima su smešteni pacijenti koji su opasni po sebe i okolinu, sa akutnim stanjima i slično, i novi pacijenti za koje je potrebna posebna procena, dok druge prostorije nisu pod video nadzorom, pogotovo ne prostorije čije snimanje predstavlja posebno grubo zadiranje u privatnost.

Poverenik smatra da je nužno obezbediti zakonitu, svrsishodnu i ujednačenu praksu, uvek imajući u vidu činjenicu da pacijenti sa mentalnim smetnjama u skladu sa Zakonom o zaštiti lica sa mentalnim smetnjama imaju i zadržavaju, u svim konkretnim okolnostima, pravo na human tretman i poštovanje dostojanstva uključujući i pravo na privatnost, i očekuje od ministarstva preduzimanje mera kojima će to biti obezbeđeno.