Kada bi izgubljena hrana predstavljala pojedinačnu državu, bila bi drugi najveći „krivac“ za klimatskim promenama u 2017. godini. Ilustracije radi, to je količina koja je veća od zagađenja svim štetnim gasovima koju je te godine emitovala Kina.
Prema podacima platforme Climate Watch, Kina je tada oslobodila 11,4 Gt (giga-tona) gasova sa efektom staklene bašte, a ceo svet 48 Gt ekvivalenta ugljen-dioksida, prenosi portal Klima 101.
To znači da, na osnovu pomenutog istraživanja, oko petine štetnih emisija možemo da pripišemo hrani koju smo izgubili i bacili.
Borba protiv klimatskih promena je pretežno zadatak koji treba da obavljaju države i vodeći biznisi u svetu, ali njima može da doprinese i običan čovek, ako manje baca hranu, jer se na taj način, između ostalog, smanjuje i emisija, na primer metana, jednig od gasova sa efektima staklene bašte.
Stanovništvo razvijenih zemalja dobilo je konkretne smernice utemeljene na analizi projekta Drawdown, a koje glase: manje bacajte hranu.
Čovečanstvo odbaci oko jedne trećine hrane koju proizvede u toku godine, što je čak 1,3 milijarde tona izgubljenih namirnica.
Nepojedena hrana, čija se vrednost procenjuje na preko bilion (hiljadu milijardi) američkih dolara, mogla bi da nahrani dve milijarde ljudi – duplo više u odnosu na broj pothranjenih širom sveta.
Dodatno, kada završi u kanti za đubre, sa hranom se gube i sva energija, materijali i novac utrošeni na njenu proizvodnju, preradu, pakovanje i transport.
Ukoliko hrana skonča na deponijama, tamo dolazi do ispuštanja zloglasnog metana – gasa koji zbog složenije hemijske strukture zagreva našu planetu 84 puta više od ugljen-dioksida.
Polovina štetnih emisija koje se pripisuju prehrambenoj industriji dolazi od – otpada.
Prema studiji objavljenoj u časopisu Nature Food, gubici hrane u lancu nabavke i upravljanju otpadom tokom 2017. godine rezultovali su sa 9,3 Gt (9,3 milijardi tona) ekvivalenta ugljen-dioksida, što je otprilike polovina štetnih emisija iz prehrambene industrije.
Kako bi razotkrili negativan uticaj otpada od hrane, naučnici u svoje procene treba da uključe više gasova sa efektom staklene bašte koji potiču iz ostataka od hrane.
Treba imati u vidu količine ugljen-dioksida koje se emituju da bi se ta nepojedena hrana proizvela i preradila u fabrikama, i naposletku transportovala do potrošača – koji je ne potroše.
Mesta nastanka otpada od hrane – a samim tim i količine gasova sa efektom staklene bašta – variraju od države do države, ali i od regiona do regiona.
Otkriveno je i da su najveći krivci za štetne emisije u proizvodnji hrane Kina, Indija, Sjedinjene Američke Države i Brazil. One su odgovorne za ukupno 44% gasova sa efektom staklene bašte emitovanih u lancu nabavke, kao i 38% onih koji se ispuste u upravljanju otpadom.
Jaz u količinama ispuštenih gasova sa efektom staklene bašte nastaje i usled nekih drugih međunacionalnih razlika na primer prihoda, tehnoloških kapaciteta i navika u ishrani stanovnika.
Šta može da se uradi u Srbiji?
Da bismo to uvideli, treba da se osvrnemo na količine hrane koje u toku godine bacimo. Prema procenama Programa Ujedinjenih nacija za životnu sredinu iz 2021. godine, prosečan stanovnik naše zemlje u toku godine odbaci 83 kilograma hrane.
Globalno gledano, najveći procenat otpada od hrane proizvede se u našim domovima, čak 61%, zatim u proizvodnji (26%) i na kraju u trgovinama (13%).
U Srbiji na pojedinačnom nivou generišemo manje količine otpada od hrane nego, na primer, Grci (142 kg per capita), Iračani (120 kg) ili Australijanci (102 kg), a povrh toga jedemo manje govedine od Amerikanaca (pet kilograma godišnje naspram trideset sedam).
Ali to ne znači da prema hrani ne možemo da se ponašamo odgovornije, pogotovo ako znamo da su domaćinstva goruća tačka prehrambenog otpada.