Sa koliko godina se ide u penziju – koje su zemlje sa najnižim penzionim pragom?

Sistemi širom sveta variraju u pogledu starosne granice za odlazak u penziju. Za mnoge radnike, starosna granica za penzionisanje predstavlja ključnu tačku u životnom i finansijskom planiranju, jer određuje kada će moći da uživaju u zasluženom odmoru nakon decenija rada. Hajde da vidimo sa koliko godina se ide u penziju u raznim zemljama sveta, kao i koja to zemlja ima najnižu starosnu granicu za ovaj preko zaslužen odmor nakon odrađenog radnog staža.

Generalni pregled penzionih sistema

Starosna granica za penziju označava minimalnu starost koju radnici moraju da dostignu kako bi mogli da počnu da primaju penziju iz državnog ili privatnog penzionog fonda. Ova granica se razlikuje od zemlje do zemlje i često se menja u zavisnosti od demografskih, ekonomskih i političkih faktora.

Penzioni sistemi širom sveta funkcionišu na različite načine. U nekim zemljama, kao što su Švedska i Danska, postoji fleksibilnost u pogledu penzionog uzrasta, što omogućava građanima da izaberu kada žele da se povuku sa posla, dok druge zemlje, poput Francuske i Nemačke, imaju fiksne starosne granice. U mnogim zemljama, starosna granica za penziju je postepeno povećavana kako bi se prilagodila dužem životnom veku i potrebi za održivim penzionim sistemima.

Razlika u starosnoj granici često je rezultat demografskih promena kao što je starenje populacije, kao i ekonomskih faktora poput potreba za finansiranjem penzionih sistema. Takođe, zemlje sa nižim životnim vekom ili težim ekonomskim uslovima mogu imati niže starosne granice, dok bogatije zemlje sa dužim prosečnim životnim vekom obično zahtevaju duži radni staž.

Zemlje sa najnižim penzionim pragom

Penzioni sistemi širom sveta postavljaju različite starosne granice za odlazak u penziju. Mnoge zemlje omogućavaju raniji odlazak u penziju kako bi se prilagodile specifičnostima svojih ekonomija i tržišta rada. Ali, koje su to zemlje sa najnižom starosnom granicom za penzionisanje?

Turska – starosna granica 58 godina

U Turskoj je 1. marta 2023. godine usvojen zakon koji olakšava uslove za odlazak u penziju, uključujući starosnu granicu, pravo na penziju i pristup penzionim beneficijama. Zakon br. 7438 stupio je na snagu 3. marta 2023. godine, čime su pravila učinjena fleksibilnijima, ali uz određene dodatne administrativne korake za poslodavce, poput obaveza u vezi s otpremninama i obaveštavanjem Socijalnog osiguravajućeg zavoda (SGK).

Prethodna velika reforma turskog penzionog sistema dogodila se 1999. godine, kada je uvedena minimalna starosna granica za odlazak u penziju – 58 godina za žene i 60 godina za muškarce. Takođe je povećan minimalni broj dana za uplatu doprinosa sa 5.000 na 7.000 dana, što za muškarce znači najmanje 25 godina osiguranja, a za žene 20 godina. Novi zakon dodatno ublažava ove uslove, što omogućava većem broju građana da ranije steknu pravo na penziju.

Kina – 50-55 godina za žene, 60 godina za muškarce

U Kini će starosna granica za penziju postepeno rasti od 2025. godine tokom narednih 15 godina, na svakih nekoliko meseci postepeno. Za muškarce, trenutna starosna granica od 60 godina biće povećana na 63 godine. Za žene koje se bave fizičkim poslovima granica će se povećati sa 50 na 55 godina, dok će za žene na kancelarijskim pozicijama starosna granica porasti sa 55 na 58 godina. Promene će se uvoditi postepeno, svakih nekoliko meseci, kako bi se prilagodile potrebama tržišta rada i starenju populacije.

Bugarska ima jednu od najnižih starosnih granica u Evropi

U Bugarskoj je starosna granica za penziju trenutno 64 godine i 7 meseci za muškarce, uz obavezan radni staž od 39 godina i 6 meseci. Za žene, starosna granica je nešto niža, ali i njihov radni staž mora biti odgovarajući. Od 1. januara 2016. godine, starosna granica za penziju i potrebni period osiguranja postepeno se povećavaju, sa ciljem da dođu do 65 godina za oba pola. Za muškarce će biti potrebno 40 godina radnog staža, dok će za žene minimalni staž iznositi 37 godina.

Sa koliko godina staza se ide u penziju u Rusiji?

U Rusiji je starosna granica za penziju trenutno 62 godine za muškarce i 57 godina za žene. Međutim, određene kategorije građana, poput onih koji obavljaju teške poslove ili rade u specifičnim sektorima, imaju pravo na prevremeno penzionisanje.

Za državne službenike, starosna granica za penziju postepeno se povećava od 1. januara svake godine, i to za šest meseci godišnje. Cilj je da se dostigne 65 godina za muškarce i 63 godine za žene. Ove promene deo su reformi osmišljenih za prilagođavanje penzionog sistema demografskim promenama i produženju životnog veka.

Sa koliko godina se ide u penziju u nekim drugim zemljama?

Počećemo sa našom zemljom – u Srbiji u 2024. godini starosnu penziju mogu ostvariti osiguranici pod sledećim uslovima:

• Muškarci: sa 65 godina, ali uz najmanje 15 godina staža osiguranja, ili sa 45 godina staža osiguranja, bez obzira na godine života.
• Žene: sa 63 navršene godine i 8 meseci života i najmanje 15 godina radnog staža, ili sa 45 godina staža, nezavisno od godina života.

Ova starosna granica može biti niža za osiguranike koji su radili na poslovima sa povećanim trajanjem staža osiguranja, što im omogućava da odu u penziju ranije. Za prevremenu starosnu penziju, uslovi su isti i za žene i za muškare: 40 godina staža osiguranja i najmanje 60 godina života.

Sa koliko godina se ide u penziju u Americi?

U Sjedinjenim Američkim Državama starosna granica za punu penziju zavisi od godine rođenja. Za one rođene između 1943. i 1954. godine, granica je 66 godina. Za osobe rođene između 1955. i 1960. godine, granica se postepeno povećava, dodajući po dva meseca svake godine, dok ne dostigne 67 godina.

Za sve koji su rođeni 1960. godine ili kasnije, puna penzija se ostvaruje sa 67 godina. Sistem omogućava i fleksibilnost – građani mogu zatražiti penziju već sa 62 godine, ali će tada mesečni iznos penzije biti trajno smanjen. S druge strane, odlaganjem penzionisanja do 70. godine moguće je ostvariti povećane beneficije.

Sa koliko godina se ide u penziju u Nemačkoj?

Trenutna starosna granica za penziju u Nemačkoj je 66 godina i odnosi se na osobe rođene 1958. godine. Međutim, penzioni sistem je u procesu reformi, pa će se starosna granica postepeno povećavati do 67 godina. Ova promena će se u potpunosti primeniti do 2031. godine.

Sa koliko godina se ide u penziju u Austriji?

Što se tiče standardne starosne granice za odlazak u penziju u Austriji, ona iznosi 65 godina za muškarce i 60 godina za žene. Međutim, postoji mogućnost ranijeg odlaska u penziju uz određene finansijske posledice. Za svaku godinu ranijeg penzionisanja od standardne granice vrednost penzije se smanjuje za 5,1%, s maksimalnim smanjenjem od 15,3%.

Budućnost penzionih sistema na globalnom nivou

Već je vidljivo da se na globalnom nivou budućnost penzionih sistema menja – demografskim promenama, dužim životnim vekom i ekonomskim izazovima. Dok neke zemlje smanjuju starosnu granicu, nudeći raniji odlazak u penziju uz smanjenje penzije, postavlja se pitanje da li su ovakve odluke održive na globalnom nivou. Povećanje životnog veka i smanjenje broja radno sposobnih osoba može opteretiti penzione fondove, što bi moglo dovesti do dodatnih reformi.