Pod zaštitom Uneskoa (UNESCO) u svetu je trenutno 1.223 lokaliteta u 168 zemalja, a zemlja u kojoj ih, makar trenutno, ima najviše je Italija – ukupno 60. Unesko je na svoj spisak zaštićene svetske baštine iz ove zemlje izdvojio Veneciju, ali i najuži centar gradova poput Sijene, Firence, San Điminjana, Rima. Tu je i Verona, ali i Pjaca del Duomo iz Pize, freske iz Padove, hrišćanski spomenici iz Ravene, terme iz Toskane…
Samo jedan zaštićen spomenik kulture manje na listi ima Kina, u kojoj je njih 59 pod zaštitom Unesko. U Nemačkoj ih je 54, a u Francuskoj 53.
Nemačka je poslednjih godina uvrstila neke nove, poput istorijske umetničke kolonije Mathildenhohe u Darmštatu, jevrejske lokacije u Špajeru, Vormsu i Majncu, tu je i donja germanska granica Rimskog carstva i Dunavska granica, što dele sa Austrijom i Slovačkom.
Španija ima 50, Indija 43, a Meksiko i Velika Britanija zajedno sa Severnom Irskom imaju po 35 spomenika kulture pod najstrožom zaštitom.
Sjedinjene Američke Države imaju 26 lokacija pod zaštitom, isto koliko i Japan, dok više od njih imaju Rusija – 32 i Iran, koji ima 28.
U SAD su pod zaštitom Unesko Veliki kanjon, Nacionalni park Jelouston, Taos Pueblo, Dvorana nezavisnosti u Filadelfiji.
Među poslednje dodatim lokacijama na ovu listu najzaštićenijih na svetu u Velikoj Britaniji su i pejzaž od škriljaca u severozapadnom Velsu i grad Bath kao deo banjskih gradova Evrope.
I dok novi „pristižu“ ima i onih lokaliteta koji su svoj zaštićeni status izgubili, poput grada Liverpula, koji od pre nekoliko godina više nije pod zaštitom i to zbog novih građevinskih projekata.
A gde je tu Srbija?
Srbija na listi ima pet lokaliteta, isto kao i BiH i Slovenija od zemalja u okruženju, Crna Gora ih ima četiri, Hrvatska čak deset, dok su pod zaštitom Unesko u Severnoj Makedoniji dva lokaliteta.
Pod najvišim stepenom zaštite u Srbiji su Stari Ras i Sopoćani, manastir Studenica, srednjovekovni spomenici na Kosovu, Gamzigrad-Romulijana, kao i srednjovekovni nadgrobni spomenici Stećci.
Celu tabelu pogledajte ispod:
Šta je UNESCO?
Unesko okuplja 193 države, to su sve svetske zemlje koje priznaje UN. Organizacija je osnovana 1945. godine, po završetku Drugog svetskog rata, a sedište je u Parizu.
Na sajtu Unesco navodi se da se kao organizacija zalažu za bolji pristup obrazovanju, ali i za zaštitu i promociju kulturnog nasleđa i jačanje veza među narodima.
Najpoznatiji su su po zaštiti kulture i prirode, u skladu sa Konvencijom o svetskoj kulturnoj i prirodnoj baštini iz 1971. Na osnovu ovog dokumenta Unesko popisuje lokacije od univerzalnog značaja za kulturu, prirodne lepote i nematerijalno nasleđe.
TABELA država sa najviše svetske baštine pod zaštitom UNESCO:
- Italija – 60
- Kina – 59
- Nemačka – 54
- Francuska – 53
- Španija – 50
- Indija – 43
- Meksiko – 35
- V. Britanija i Severna Irska – 35
- Rusija – 32
- Iran – 28
Domaća šljivovica konačno upisana na Uneskovu listu