14 kontroverznih tajkuna koji su vekovima vladali Amerikom

Američki tajkuni koji su u 19. i 20. veku gospodarili Amerikom imali su nadimak pljaškaški baroni, pre svega jer su izgradili čitave imperije i akumulirali ogromno bogatstvo na uštrb običnih ljudi. 

Sajt Biznis insajder objavio je listu najmoćnijih ličnosti iz tog perioda, nazvavši ih „američkim banditima“.

Džej Kuk

Džej Kuk otvorio je svoju banku 1861. godine. Poznat je i kao čovek koji je sa tri miliona dolara finansirao snage Unije u Američkom građanskom ratu. Nakon završetka rata, za svoju pozajmicu je od države dobio ogromnu kamatu. Bankrotirao je 1873. godine, ali je ubrzo duplirao svoje bogatstvo zahvaljujući pronalasku rudnika srebra.

Kornelijus Vanderbilt

Kornelijus Vanderbilt, poznatiji kao „Komodor“, već sa 16 godina kupio je svoj prvi trajekt, nakon čega je stvorio najveće svetsko carstvo u poslu s brodovima. Sve je prodao pre početka Građanskog rata, i novac uložio u železnice. To se pokazalo kao potez veka, pošto je do kraja rata postao najbogatiji čovek u Americi.

Džon Džejkob Astor

Džon Džejkob Astor bio je nemački imigrant koji je razvio biznis trgovine krznima sa plemenima američkih Indijanaca. Osnovao je Američku krznarsku kompaniju, i tako postao prvi monopolista na tlu SAD. Takođe, jedno vreme se bavio švercom opijuma iz Kine.

Endrju Karnegi

Endrju Karnegi je postao poznat kao jedan od prvih čeličnih magnata u SAD, a praktično je gospodario svetskim tržištem ovog metala skoro do kraja 19. veka. Karnegijevi i danas važe za jednu od najbogatijih i najuticajnijih porodica na svetu.

Džon D. Rokfeler

Džon D. Rokfeler osnovao je kompaniju „Standard Oil“ zajedno sa svojim bratom i Henrijem Flagerom 1870. godine. Stvorili su ogroman monopol, kontrolišući oko 90 posto ukupnog tržišta radinerija i gasovoda u SAD. Novinari su ih nazvali „oktopodi“. Rokfelerovi su bogatstvo prenosili s kolena na koleno, te i danas važe za možda i najuticajnu porodicu na svetu.

Džej Pi Morgan

Džej Pi Morgan je učestvovao u procesu konsolidacije i reorganizacije američkih železnica, i postao jedan od deoničara. Bio je i glavni čovek „Dženeral Elektrika“ 1892. godine, i učestvovao u osnivanju čuvenog „US Stila“. SAD tada nisu imale centralnu banku, pa je Morgan „zgodno“ uskočio i spasao američke rezerve zlata 1895. godine sa 60 miliona dolara, a 1907. pomogao je Volstritu da izađe iz jedne od najvećih kriza. Njegova zaostavština danas je oličena u banci koja nosi njegovo ime, i čije se ime spominje kao jedne od odgovornih za kolaps svetskog finansijskog tržišta 2008. godine.

Džon Ozgud

Džon Ozgud je bio jedan od osnivača kompanije „Fuel and Iron“, a kontrolisao je više od 69.000 jutara zemlje bogate rudom uglja. Na tom prostoru posedovao je 14 aktivnih rudnika uglja i četiri postrojenja za preradu. Jedan od retkih sa ove liste čiji su radnici imali „kraljevski tretman“, bar prema članku „Njujork tajmsa“ iz 1902. godine, u kom se navodi da je otvorio škole koje sdu pohađala deca njegovih radnika, posebne najmodernije opremljene bolnice za svoje ljude, kao i više nego udobne domove.

Endrju Melon

Endrju Melon bio je uspešni finansijer koji je obezbeđivao kapital korporacijama koje su bile u industrijama aluminijuma, čelika, nafte, uglja i koke. Predsednik Harding ga je 1921. godine imenovao za sekretara za finansije, a jedan je od najzaslužnijih za smanjenje džinovskog duga nakon Prvog svetskog rata.

Čarls Kroker

Čarls Kroker obogatio se trgovinom tekstilne robe, a zatim je prešao u politiku, i postao član Gradskog veća Sakramenta. Najpoznatiji je po tome što je bio deo „Velike četvorke“ koja je izgradila Centralnu pacifičku železnicu .

Henri Klej Frik

Henri Klej Frik odigrao je ogromnu ulogu u ekspanziji Karnegijeve čeličane, u kojoj je vršio funkciju direktora. Poznat je i kao najveći protivnik „organizovanog rada“, koji je zabranjivao osnivanje sindikata. Radnici su se 1892. na kraju pobunili protiv njega, izazvavši štrajk u kojem je poginulo 10 ljudi, dok je 60 ranjeno.

Danijel Dru

Danijel Dru je ogromno bogatstvo stekao zahvaljujući manipulaciji s deonicama, koju je sprovodio zahvaljujući svojoj brokerskoj firmi sa Volstrita koju je osnovao 1844. godine. Bio je poznat kao „najagresivniji manipulator deonicama“.

Džej Gould

Džej Gould kupio je Iri železnice zajedno sa već pomenutim Druom, da bi se na kraju otarasio partnera i preuzeo potpunu kontrolu.

Džejms Fisk

Džejms Fisk je bio poznat pod nadimkom „Baron sa Volstrita“, a basnoslovan novac zgrnuo je manipulacijom deonicama, u čemu je sarađivao sa Druom i Gouldom.

Liland Stenford

Liland Stenford napustio je advokatsku karijeru u Njujorku i pošao u Kaliforniju usred Zlatne groznice. Kasnije je ušao u politiku, a bio je vodeći član Republikanske partije, guverner Kalifornije, i američki senator. Sa suprugom je 1891. otvorio univerzitet „Stenford“, koji danas važi za jedan od najprestižnijih u svetu.