I selo Klinovac kod Vranja leži na litijumu?

Protestujući protiv rudnika kompanije Rio Tinto u Srbiji, grupa građana u Vranju održala je ekološki performans i podsetila javnost da su geološka istraživanja litijuma planirana obližnjem selu Klinovac. Dozvolu za istraživnaja ima kompanija Jadar Lithium, koja je nedavno promenila ime i sada posluje pod imenom „Balkan istraživanja“.

Kompanija-naslednica Jadar Lithima poseduje i licence za geološka istraživanja litijuma u Pranjanima i Gornjoj Dobrinji, protiv čega se takođe bune građani.

Naime, pre izvesnog vremena geolozi su u tim selima naišli na neprijatan doček meštana koji su im tada oduzeli skupljeno kamenje i poručili da ne žele nikakva istraživanja i rudnike litijuma.

Litijum u Srbiji se istražuje i blizu Loznice, Jagodine i Valjeva. Najviše negodovanja građana bilo je zbog najave kompanije Rio Tinto da će u dolini reke Jadar otvoriti rudnik i postojenje za proizovdnju litijuma.

Brojne kompanije vide šansu da baš u Srbiji dođu do litijuma koji se kosristi za proizvodnju električnih baterija.

Iako se ovih dana mogu čuti nagađanja da bio Rio Tinto mogao da se bavi litijumom u okolini Vranja, ta kompanija je u aprilu negirala da je Jadar Lithium u njenom sastavu.

Rezultati uzorkovanja stena iz takozvanog Vranjskog basena, blizu Klinovca kod Vranja, pokazuju povišenu koncentraciju litijuma i bora, navodi se u dokumentu koji je svojevremeno objavio Jadar Lithium, pisao je u maju lokalni portal iz Vranja Slobodna reč.

Foto: Screenshot

Kako se dodaje, Jadar Lithium je krajem 2017. godine preuzeo kapital kompanije Centralist Pty, koja je u Srbiji imala pet licenci za istraživanje litijuma, za projekte Cer, Bukulja, Rekovac, Krajkovac i Vranje South (Vranje Jug).

Kako se navodi na sajtu kompanije, tokom istraživanja bez bušotina i iskopavanja, na teritoriji koju obuhvata projekat Vranje South (u blizini sela Klinovac i Buštranje u opštini Bujanovac), javile su se naznake izvanrednog potencijala nalazišta, koje je slično odlikama uočenim u Jadarskom basenu.

Jadar Lithium objavio je u julu 2019. godine rezultate istraživanja projekta Vranje South koji obuhvata blizu 90,5 kvadratnih kilometara područja. U dokumentu se navodi se da je uzorkovano 28 parčića stena sa teritorije između Klinovca, Trejaka, Spančevca, Novog Sela i Buštranja.

O litijumu u Klinovcu izveštavao je i portal Bloomberg krajem avgusta 2019. godine. Kako su tada autori naveli, nalazišta litijuma u Srbiji su dovoljno velika da se Evropa takmiči sa tržištem u Aziji, posebno Kini, koja je treći svetski proizvođač litijuma i prva u proizvodnji litijumskih baterija.

Iako se radi o teritorijama koje administrativno pripadaju bujanovačkoj opštini, izjavu za Bloomberg dao je i tadašnji zamenik gradonačelnika Vranja Nenad Antić, koji je u celom projektu video potencijal za otvaranje fabrike baterija i smanjenje broja nezaposlenih građana u Vranju, gradu u kojem je oko 10.000 ljudi bez posla.

Nakon tog članka u Bloombergu, novinar televizije Prva obišao je meštane Klinovca, koje vest o litijumu koji leži ispod njihovih imanja nije naročito uznemirila. Kako se navodi, oni su tada bili spremni da besplatno daju svoje njive kako bi se ispitao sastav zemljišta.

Društvo sa ograničenom odgovornošću Jadar Lithium sa sedištem u Beogradskom naselju Čukarica, osnovano je pod nazivom Nova Centurion Metals marta 2016. godine. U međuvremenu je, prema podacima registra Agencije za privredne registre (APR), menjan naziv, pa se kompanija od jula 2019. godine zvala Jadar Lithium.

Ipak i taj naziv je pomenjen početkom decembra, pa se kompanija sada zove Balkan istraživanja. Kao njeni zakonski zastupnici se navode Dejan Jovanović i Ross Richmond Cotton iz Australije.

Na sajtu Jadar Lithiuma da je Jovanović njihov generalni menadžer zadužen za istraživanja, da je diplomirao na Rudarsko-geološkom fakultetu u Beogradu, kao i da ima iskustva sa Rio Tintovim projektom Jadar.