Srbija izvezla oružje za 458,76 miliona dolara u 2018. godini

Srbija je u 2018. realizovala izvoz naoružanja i vojne opreme u vrednosti 458,76 miliona dolara što je za 87,51 miliona dolara ili oko 16% manje nego u prethodnoj godini, navodi se u godišnjem izveštaju o trgovini oružjem i naoružanjem koji je objavljen u najnovijem Službenom glasniku. Realizacija uvoza iznosila je blizu 100 miliona dolara. 

 Posmatrajući vrednost izdatih dozvola, realizacija izvoza u 2018. godini iznosi oko 56% odobrenog izvoza što je pad u odnosu na 60,48% realizacije u 2017.godini.

Najveća vrednost u realizaciji izvoza je ostvarena izvozom u: Ujedinjene Arapske Emirate (147,05 mil. USD, odnosno oko 32% ukupnog realizovanog izvoza), Sjedinjene Američke Države (58,36 mil. USD, odnosno oko 13%), Devičanska ostrva (Britanska) i Republiku Bugarsku (po oko 34 mil. USD odnosno 7%), Republiku Kipar 24,51 mil. USD odnosno 5%), Republiku Indoneziju i Socijalističku Republiku Vijetnam (po oko 16 mil. USD, odnosno 4%) i Kraljevinu Sudijsku Arabiju (13,22 mil. USD odnosno 3%).

U periodu 2005–2018. godine ukupna vrednost realizovanih dozvola za izvoz naoružanja i vojne opreme iznosi preko tri milijarde USD (3.327,66 mil. USD). 

Kako se navodi, u ovom periodu je ostvaren značajan suficit u spoljnotrgovinskoj razmeni u oblasti naoružanja i vojne opreme, u kumulativnom iznosu od preko 2,5 milijardi USD (2.618,44 mil. USD).

Kad je reč o uvozu naoružanja, realizacija uvoza u 2018. godini iznosi svega oko 20% odobrenog uvoza što je duplo manje nego 2017. 

Nerealno mali procenat realizacije uzrokovan je time što nekoliko najvrednijih dozvola koje su odobrene u 2018. godini nisu realizovane u toku iste godine, navodi se u izveštaju.

Za izvoz naoružanja i vojne opreme u 2018. godini u Srbiji je izdato 376 dozvola, u ukupnoj vrednosti od oko 825 miliona USD.

U odnosu na 2017. godinu broj ukupno izdatih dozvola veći je za oko 2,5%, dok je ukupna vrednost izdatih dozvola smanjena za oko 79 mil. USD (za oko 9%).

Dozvole za izvoz i uvoz naoružanja izdaje ministarstvo trgovine u saradnji sa ministarstvom odbrane, MUP-om, ministarstvom nadležnim za spoljne poslove, kao i organom državne uprave nadležnim za poslove nacionalne bezbednosti.

Izdate su dozvole za izvoz naoružanja kupcima u 69 zemalja, što u odnosu na 2017. godinu znači da je tržište prošireno za dve zemlje.

Prema broju izdatih dozvola, najatraktivnije su sledeće destinacije: Republika Bugarska (28), Republika Kipar (27), Bosna i Hercegovina (25), Ujedinjeni Arapski Emirati (22), Sjedinjene Američke Države (21), Crna Gora (18), Rumunija (13), Kraljevina Belgija i Republika Singapur (po 11),. 

U periodu 2005–2018. godine je izdato 5.026 dozvola za izvoz NVO.

Za uvoz naoružanja i vojne opreme u 2018. godini je izdato 221 dozvola, u ukupnoj vrednosti od oko 520 mil. USD. U odnosu na 2017. godinu izdato je 42 dozvole manje(oko 16%), ali je ukupna vrednost izdatih dozvola povećana za 233,93 mil. USD (za oko 80%).

Izdate su dozvole za uvoz iz 34 zemlje, za jednu više nego u prethodnoj godini.

Najveći broj izdatih dozvola za uvoz naoružanja i vojne opreme u 2018. godini se odnosio na uvoz iz: Bosne i Hercegovine (21), Republike Austrije (17), Sjedinjenih Američkih Država (16), Republike Belorusije (16), Republike Slovenije (14), Savezne Republike Nemačke (13) i Češke Republike (11). Broj uvoznih dozvola izdatih za gore navedenih sedam zemalja iznosi 108, što čini 49% od broja ukupno izdatih uvoznih dozvola i ukazuje na veću koncentraciju uvoza iz malog broja zemalja.

U periodu 2005–2018. godine je izdato ukupno 2.379 dozvola za uvoz NVO.

U 2018. godini, u Registar lica ovlašćenih za obavljanje poslova izvoza i uvoza naoružanja i vojne opreme, brokerskih usluga i tehničke pomoći u 2018. godini, upisano je 35 novih privrednih subjekta, a preregistrovano 17. 

Prema pravnoj formi, u ukupnom broju upisanih i preregistrovanih u 2018. godini, dominiraju društva sa ograničenom odgovornošću (187 lica), što čini 92,27% upisanih, dok je broj akcionarskih društava (11) značajno manji, sa procentualnim učešćem od 6,86%, i dva preduzetnika, što čini 0,85%.

Analizirajući oblik vlasništva kapitala registrovanih i preregistrovanih privrednih subjekata, preovlađuje privatna vlasnička struktura sa oko 89,27% (208 lice), državna sa oko 6,43% (15 lica) i mešovita sa 4,21% (10 lica).

Prema poreklu osnivačkog kapitala upisanih i preregistrovanih lica u Registar, na dan 31. decembra 2018. godine, preovlađuje domaći kapital sa oko 93,56% (218 lica), dok je učešće stranog oko 3,86% (9 lica), odnosno mešovitog kapitala oko 2,57% (6 lica).