Na današnji dan: Marija Kiri doktorirala fiziku

Na današnji dan pre 108 godina, 25. juna 1903. godine, Poljakinja i dobitnica Nobelove nagrade Marija Skłodovska Kiri odbranila je svoju doktorsku disertaciju o radioaktivnim supstancama, podseća Nobelprize.org na Fejsbuku. Disertacija je odbranjena na Univerzitetu Sorbona u Parizu, a Kiri je tada postala prva žena u Francuskoj koja je stekla doktorat iz fizike.

Davne 1903. godine ispitna komisija na Sorboni saoštila je da su nalazi Kirijeve, uključujući određivanje atomske težine hemijskog elementa radijuma, predstavljali najveći naučni doprinos koji je ikada dat u jednoj  doktorskoj tezi.

Tri člana komisije koja je odlučivala o doktoratu, bila su dva buduća nobelovca: Gabrijel Lipman dobitnik Nobela za fiziku 1908, kao i Henri Muason koji je dobio Nobela za hemiju 1906. godine.

Službeni naziv doktorske teze Marije Kiri je „Istraživanje radioaktivnih supstanci“.

Poljsko-francuska naučnica rođena je u Varšavi 1867, a umrla u Salanšu 1934. godine. Iste godine kada je odbranila doktorat iz fizike za tu naučnu oblast je dobila Novelovu nagradu, zajedno sa svojim suprugom Pjerom Kirijem, takođe fizičarem.

Njihova kćerka Irena Kiri takođe se bavila naučnim radom u hemiji i fizici, zajedno sa svojim mužem Žanom Frederikom Žolijom Kiri. Sa njima je tokom svog boravka u Francuskoj od 1935. godne sarađivao i jugoslovenski fizičar, Pavle Savić.

Savić je takođe bio nominovan za Nobela, ali nagrada zbog Drugog svetskog rata tada nije dodeljena.

Drugu Nobelovu nagradu Marija Kiri je dobila za hemiju 1911. godine.