U Beogradu sve manje zelenih površina, umesto parkova dobijamo beton

Nedostatak zelenila u Beogradu pojačava posledice klimatskih promena. Samo 31 odsto teritorije Beograda je pod zelenim površinama, dok je evropski prosek 42 odsto.

Kako piše portal Klima 101, prema rečima Tijane Jakovljević, asistenta na Geografskom fakultetu u Beogradu, posledice nedostatka zelenila u srpskoj prestonici, postaju jasnije poslednjih godina.

U Beogradu je primetan trend betoniranja slobodnih i zelenih površina, iako postoje neki svetli primeri ozelenjavanja.

Glavni grad Srbije zaostaje za evropskim gradovima u kojima je već aktuelan trend takozvane zelene gradnje.

„Ukoliko posmatramo samo 10 gradskih opština, u užem centru grada danas imamo manje zelenila nego 1990. godine”, kaže Jakovljević.

Beograd traži nezavisne stručnjake za zaštitu životne sredine

Ona podseća da su u Beogradu zelene površine i šume smanjene oza oko 13 odsto, dok su se naselja i infrastruktura proširili za oko 33 odsto, odnosno na skoro dodatnih 5000 h.ektara.

„Kako u gradske opštine spadaju Zemun i Palilula, koje imaju mnogo poljoprivrednih površina, uočava se i smanjenje tih prostora u korist naselja i infrastrukture“, dodaje Jakovljević.

Kada analiziramo i prigradske opštine, ne vidi se da je došlo do značajnije promene zelenih površina.

Ipak, kako se dodaje, to je pre svega zato što su pojedine poljoprivredne površine u opštinama kao što su Lazarevac i Mladenovac obrasle prirodnom vegetacijom.

„Stvorile su se nove livade, površine pod žbunjem ili šikarom. Na taj način dolazi do nivelisanja ukupnog broja podataka“, dodaje Jakovljević.

Prema njenim rečima, beogradski Trg Republike je odličan primer betoniranja, renoviran je pre nekoliko godina.

Umesto zelenila, postavljene su granitne ploče koje su stvorile veliko urbano ostrvo toplote i promenile mikroklimu najužeg centra.

Na taj način unutar grada postaje toplije nego u okolini.

Jakovljević ističe da je taj efekat posebno izražen leti, kada su dani prijatniji na periferiji Beograda.

To govore i podaci, pa je tako u periodu od 1990. do 2017. godine, stanica Vračar (uže gradsko područje) bila toplija od stanice Surčin (periferija grada), za 0,7 stepeni na godišnjem nivou.

„Zahvaljujući ispravanju viška vode sa površine biljke, temperatura može biti niža i do 5 stepeni Celzijusa. Zasenjena površina može imati i do 25 stepeni niže temperature u odnosu na onu koja je izložena direktnom sunčevom zračenju“, kaže Jakovljević.

Zelenilo takođe sprečava ulične poplave.

Krošnja zadržava vodu i ona sporije stiže do zemljišta. Niža vegetacija, kao i samo zemljište poput sunđera prima vodu, pa je njeno oticanje ka kanalizacionom sistemu smanjeno i usporeno.

U bloku 67a u planu crkva i stambeno-poslovne zgrade

„Ukoliko dominiraju površine prekrivene asfaltom i betonom, kiša se direktno sliva u kanalizacioni sistem u kratkom vremenskom periodu i onda se u ulicama sa nižom nadmorskom visinom u odnosu na okolni teren javljaju ulične poplave“, rekla je naučnica sa Geografskog fakulteta.

Park vojvode Vuka je rekonstruisan u septembru 2019. godine i on kako se navodi, predstavlja model uspešne intervencije u javnom prostoru.

Korišćeni su kvalitetni materijali, a pažnja je u velikoj meri usmerena na uređenje zelenila.

Na taj način se, prema rečima Tijane Jakovljević, stvorila prirodna oaza, kakvih nema puno. Ona ističe da drveće prečišćava vazduh:

„Štetni gasovi se filtriraju pomoću stoma na listovima. PM čestice se zadržavaju na površini biljaka i na taj način se vazduh prečišćava. Takođe zelenilo predstavlja barijeru u odnosu na izvor buke, pa ako neku bučnu saobraćajnicu izolujemo drvoredom“.

Saobraćaj, buka, zagađen vazduh i povećana letnja temperatura samo su neki od problema Beograda.

Jasno je da investitori svaki park i zelenu površinu gledaju kao potencijalne stambene kvadrate i profit, ali upravo zato je potrebno da postoji urbanistički plan, koji sadrži drvorede, travnjake, parkove ili šume.

Spornom procedurom umesto škole i vrtića – crkva i stambeno-poslovni kompleks